بررسی جایگاه فنآوری در تئاتر پست مدرن

چکیده: در عصر پست مدرن تجلی فرهنگهای غیر غربی و امتزاجشان با فرهنگ غربی، مرز میان فرهنگها را کمرنگ تر از اعصار گذشته ساخته است. طبعاً این آمیختگی فرهنگی در هنر نیز اثر می گذارد. در نگرش پست مدرنیستی برتری رسانه ها نسبت به هم و اصولاً نوع رسانه و یا ابزاری که برای بیان هنری بکار گرفته می شود چندان حائز اهمیت نیست. بخش مهمی از تولیدات فرهنگی عصر حاضر از انواع متنهای گوناگونی ساخته شده اند که می توانند به شیوه های مختلف در یک تولید واحد و مشابه به یکدیگر متصل شوند. فنآوری رسانه، عنصر مرکزی و تعیین کننده توسعه فرهنگی است و بر مسیرهای بنیادینِ قابل درک و تجربه در فرهنگ، اثر می گذارد که شامل تئاتر نیز می شود. حضور برجسته آن در تئاتر ترکیبی و چند رسانه ای به روشنی قابل رویت است ؛ تئاتری که در آن فرمهای نمادین برای برقرای تعاملهای بین المللی نقشی عمده را ایفا می کنند. این طرز تلقی اولین بار در نظریات آهنگساز و اپرا پرداز مشهور آلمانی ریچارد واگنر مشاهده شد. وی پیشنهاد می کرد که تمامی هنرها در یک کل واحد با یکدیگر ترکیب شوند و به آفرینش اثر جامع هنری بیانجامند. در دهه 1920 جایگاه رسانه در تولیدات تئاتری با نمایش حماسی اروین پیسکاتور رسمیت یافت و در دهه 1950 با فعالیت های ژوزف اسووبودا به اوج خود رسید. وی با اختراع پلی اکران و لاترناماجیکا تحولی قابل توجه در طراحی صحنه تئاتر ایجاد کرد. کارگردانانی همچون رابرت لپاژ، الیزابت لکامپت، ریچارد فورمن، رابرت ویلسون، پینگ چانگ و دیگر بزرگان تئاتر پست مدرن همگی متأثر از ایده پردازی های اسووبودا هستند. اکنون تکنولوژی مدرن، امکان دستکاری و تحریف نظامهای دیداری و شنیداری تئاتری را در اختیار هنرمندان قرار داده و منجر به گسترش افق انتظارات سمعی و بصری مخاطبان شده است. تجربیات اخیر هنرمندان تئاتری که تکنولوژی روز را در پیوند با تئاتر ارائه می کنند این مسئله را طرح می کند که تئاتر مجبور به سرو کار داشتن صرف با بازیگر زنده در صحنه نمایش نیست، و حتی ضمن حاکم شدن رسانه های گروهی ، می تواند با استفاده از قدرت تمامی گونه های ارتباطی به توان بیشتری دست یابد.